نوروفیدبک

كاربردهاي نوروفيدبک :

• تنظيم توجه، افزايش تمركز، متعادل كردن گوش به زنگي / برانگيختي
• مديريت استرس و كاهش تنش
• بهبود تصميم گيري و كاهش خطا
• كاهش اضطراب
• يادگيري سريع و افزايش توانايي يادگيري                   
• بهبود حافظه
• تقويت مهارت هاي ارتباطي
• آمادگي بيشتر براي پذيرش تغيير
• افزايش آگاهي
• افزایش خلاقیت
• افزایش انگیزه
• توانایی حل مشکل    problem solving
• کاهش کج خلقی
• توانایی تغییر اسان توجه از کاری به کار دیگر
• بهبود مدیریت درون و واکنشهای هیجانی
• افزایش تحمل کاری
• افزایش سرعت عمل کاری

نوروفیدبک چیست؟

        نوروفيدبك وسيله اي است كه كار تنظيم و رفع اشكالات مغز را انجام مي دهد، همانطور كه مي دانيد مغز از سلولهاي عصبي تشكيل شده است كه شبكه هاي عصبي را در مغز مي ساند. قسمت هاي مختلف مغز (مجموعه اي از شبكه هاي عصبي) كاركردهای مختلفي دارند و فعاليت اين شبكه ها سبب توليد امواج مغزي گوناگون در شرايط و موقعيتهاي مختلف مي گردد، اگر هر يك از اين شبكه ها كارخود را درست انجام دهند و باهم هماهنگي داشته باشند، مغز بدون نقص كار خود را انجام مي دهد، اما گاهي مسائل مختلف (مانند استرس يا گامي ژنتيك روي اين شبكه ما تأثير مي گذارند و در كار آن اختلال ايجاد مي كند. مشكلات توجه و تمركز، ضعف حافظه، مشكلات يادگيري و حتي رفتاري نيز از جمله نتايج اشكال در كار مغز هستند. نوروفيدبك ما را از كاركرد مغزمان آگاه كرده و سپس كمك مي‌كند تا آن را اصلاح و تنظيم كنيم.

نوروفيدبك چگونه مغز را تنظيم مي كند؟

نوروفيدبك كاركرد مغز را به صورت امواج مغزي ترجمه كرده و سپس آن امواج را در قالب عناصر بازي كامپيوتري يا فيلم نشان مي دهد. يك كودك كم توجه را در نظر بگيريد كه در مقابل مانيتوريك كامپيوتر نشسته است و مشغول تماشاي يك فيلم يا انجام يك بازي كامپيوتري است. تعدادي الكترود كه روي سرقرار دارند و به گوش ها متصل هستند امواج مغزي او را اندازه مي گيرند. پس درمانگر امواج مغزي را بررسي مي كند براي مثال زيادتر بودن امواج تتا و بتا نسبت به حالت عادي به ترتيب باعث حواس پرتي و اضطراب مي گردد. و يا از طرفي ضعف هماهنگي حركتي نشانه ي كاهش موج SMRاست. در اين حالت درمانگر برنامه ي درماني خاص براي مراجع تعيين مي كند تا امواج را به حد طبيعي برساند و مراجع در مانيتور مقابلش امواج را به صورت بازي يا فيلم مي بيند، براي مثال در مسابقه ي چند قايق از او خواسته مي شود كه با قایقش را برنده كند. مثلاً اگر بتواند امواج تتا و بتا را كاهش دهد و SMRرا افزايش دهد قايقي كه در صفحه ي مانيتور متعلق به او است برنده مي شود. كم كم كه كودك به بازي ادامه مي دهد مغز او به صورت ناهشيار مي اموزد كه چگونه اين اتفاقات مي افتد و اين هنگام است كه مغز عملكرد جديد را مي آموزد. اينگونه است كه طي يك دوره ي آموزش مغز ياد مي گيرند كه خودش را     اصلاح و تنظيم كند.

جلسات درمان با نوروفيدبك:

جلسات درمان در محيطي آرام تشكيل مي شود. درمانگر و مراجع هر دو كنار هم، روي دو صندلي راحت و پشت ميز مد نشینند و در جلوي هر كدام يك مانيتور قرار دارد كه تصاوير مختلفي را نشان مي دهد. يك الكترود روی پوست سر و دو الگترود روی 2 گوش و با كمك يك چسب مخصوص نصب مي گردد تا امواج مغزي را دريافت و به كامپيوتر منتقل كنند. در مانيتور مقابل درمانگر امواج به صورت خام و در حالي كه در مانيتور مقابل كودك امواج به صورت بازي يا فيلم هستند.

تعداد و مدت زمان جلسات فیدبک:

مدت زمان هر جلسه حدود 45 دقيقه است. كه جلسات بين 2 تا 3 روز در هفته و تعداد جلسات 30 جلسه (به طور متوسط در مورد كودكان LD, ADHD) ادامه مي يابند و اين تعداد جلسات متغير است و بستگي به حضور منظم و به موقع در جلسات ، نوع مشكلات كودك، همكاري كامل با تيم درمان و انجام تكاليف مختلف در خانه دارد.

 در پكيج نوروفيدبك به طور هدفمند بر روي موارد درج شده در پايين با استفاده از برنامه هاي كامپيوتري طراحي شده براي اين موارد كار مي شود.

توجه :

مهارت هاي توجهي خوب، توانايي شما را براي حذف كردن مواردي كه حواس شما را پرت مي كند افزايش مي دهد و اين، كارايي شما را در خانه و محل كار افزايش مي دهد.

توجه تقسيم شده :

توجه تقسيم شده فرايندي است كه به وسيله ي آن مي توانيد چند كار را به صورت به زمان انجام دهيد براي مثال هنگام جواب دادن به تلفن يك مورد خاص را از داخل پرونده ي مورد نظر پيدا كنيد.

تمركز:

به معناي توانايي حفظ مستمر ذهن روي كار است (فقط كاري) كه مشغول انجام آن هستيد براي مثال گوش كردن به يك فرد خاص در اتاق شلوغ.

عملكرد اجرايي :

مطابق تعريف كاركردهاي اجرايي اينگونه توضيح داده مي شود. فعاليتهايي كه ما درذهنمان انجام مي دهيم تا خود كنترلي و رفتار هدفمند داشته و دستاوردهاي آتي را به حداكثر برسانيم.

نقص در كاركرد اجرايي مغز، مشكلات زيادي را به وجود مي آورد از قبيل مشكلات و نقص در سازماندهي، به يادداشتن تكاليف منزل، آغاز انجام كاري و به پايان رساندن آن، يادآوري قوانين، انجام تكاليف پيچيده رياضي، يادآوري متن خوانده شده، تكميل كار زمان بر، وقت شناس بودن، كنترل هيجانات و برنامه ريزي براي آينده.

مدل 12 تايي كاركرد اجرايي مغز :

انعطاف پذيري، توانايي انطباق دادن و تعيين دادن روشها براي رسيدن به هدف.

پشتكار: توانايي مداومت براي تكاليف كه نياز به تلاش مستمر دارند.

فراشناخت: توانايي ملاحظه و مشاهده‌ي خود.

سازماندهي: توانايي به كارگيري يك روش سيستماتيك براين رسيدن به هدف.

برنامه ريزي: توانايي ايجاد و بسط استراتژي ها براي تكميل يك كار

تنظيم عواطف: توانايي مديريت احساسات فردي به منظور تصميم گيري و تكميل تكليف

بازداري از پاسخ (واكنش): توانايي متوقف كردن ما به تأثير انداختن يك عمل به جاي نشان دادن يك رفتار تكانش (بدون فكر)

تفكر اجتماعي: توانايي نشان دادن واكنش مناسب به مسائل اجتماعي

توجه مستمر: تواناي حفظ و توجه و تمركز در حضور عوامل مزاحم

شروع به كار: توانايي آغاز كردن يك كار به جاي طفره رفتن و به تعويق انداختن آن

مديريت زمان: توانايي انجام كارها در يك زمان معين و مناسب

حافظه فعال: توانايي به ياد آوردن اطلاعات مرتبط و به كارگيري آنها براي تكليف و عمل فعلي

پردازش اطلاعات :

پردازش اطلاعات به ظرفيت و قابليت فرد، در ادراك و يادآوري اطلاعاتي كه به مدت كوتاهي نمايش داده شده اند، اطلاق مي شود. پردازش اطلاعات سريع تر و دقيق تر اين امكان را مي دهد كه فرد بتواند پاسخ هاي بهتر و سريع تري داشته و بهتر با محيط اطراف انطباق خاص كند. اغلب ما بر زندگي و كارهاي روزانه ي خود به اين مهارت ها احتياج داريم و لازم است بتوانيم اطلاعات مفيد را كه در منابع نه چندان روشن قرار دارد را رديابي كرده و استفاده كنيم.

حافظه فعال :

قطعاً بسياري از فعلايتهاي روزانه حول كاركرد حافظه مي گردد و مهمترين نوع حافظه، حافظه ي فعال است. همان فرآيندي كه براي ذخيره و دستكاري موقت اطلاعات استفاده مي كنم، حافظه ي فعال مقدار كوچكي از اطلاعات را درون خود نگه مي دارد و در عين حال دروازه بسياري از كاركرده اي شناختي (ذهني) ماست. اين كاركردها عبارت‌اند از استدلال، حل مسئله، درك مطلب، يادگيري و روشی كه ما با آن تكه هاي كوچكي از اطلاعات را بازيابي كرده و براي كارهاي پيچيده مورد استفاده قرار مي دهيم. افرادي كه حافظه فعال قدرمندي دارند، مي تواند همزمان با پردازش هاي عوامل مزاحم، اطلاعات مورد نياز را يافته و پردازش كنند، همچنين به نظر مي رسد رابطه نزديكي بين ظرفيت فعال و كنترل اطلاعات دربافتي از محيط و انتخاب آنها براي پردازش يا چشم پوش وجود دارد.

از آنجا كه توانايي ما براي استدلال و حل مسئله اغلب به عنوان هوش تعريف مي شود، ارتقا كاركرد حافظه فعال به افزايش بهره هوش مي انجامد.

ادراك ديداري:

ادراك ديداري به معني ديدن اشياء و تفسير آنچه ديده شده است به طوري كه قابل درك باشد. ادراک دیداری تنها به معنای دیدن نیست بلکه تجمه کردن تصاویر بینایی به اطلاعاتی که مغز بتواند به یاد بسپارد،سازماندهی کند ، تشخیص دهد و استفاده کند. برای مثال ادراک بینایی در خواندن کودکان برای به یاد اوردن حروفی که قبلا دیده اند یا تشخیص حروف واشکالی که شبیه به هم هستند یا تفاوت جزئی دارند موثر است.

هماهنگي چشم و دست :

هماهنگي چشم و دست مهارتی است كه به كنترل هماهنگ حركت چشم و دست و نيز پردازش اطلاعات ديداري به منظور هدايت دست براي دست يابي و گرفتن اشياء اطلاق مي شود. در واقع هدف این مهارت ، هماهنگي حركت چشم و دست براي انجام يك كارخاص است.برای مثال اين مهارت در كودكان به خصوص هنگام نوشتن از روی كتاب يا تخته خيلي كمك مي كند.

نوشته شده توسط کارشناس ارشد کار درمانی :سارا عقیلی